De totale afwijking betreft een nadeel van € 439.918,--.
De voornaamste afwijking betreft:

8.1.06 Vrije bestedingsruimte.
De saldi van de bestuursrapportages zijn ten laste van deze post gebracht. Daardoor is de vrije bestedingsruimte in 2017 gedaald van € 735.947,-- naar minus € 491.811,--.

De totale afwijking betreft een voordeel van € 498.062,--.
De voornaamste afwijkingen betreffen:

8.2.01 Betrouwbaar en aantrekkelijk werkgeverschap
Op het budget Arbeidsvoorwaarden houden we dit jaar ruim € 73.940,-- over. Vrijwel alle kosten samenhangende met Arbeidsvoorwaarden maken deel uit van het budget loonkosten. Vanaf 2018 zal het budget arbeidsvoorwaarden worden belast met de kosten voortvloeiende uit de nieuwe “Reisregeling provincie Drenthe”. Verder waren er wat kleine mee- en tegenvallers op de budgetten Integrale gezondheidsmiddelen en Juridische kosten en is het budget voor organisatieontwikkeling ad € 700.000,-- niet volledig benut. Het voordeel op dit budget bedraagt € 116.412,--.

8.2.03 De juiste mensen op de juiste plaats op het juiste moment
Jaarlijks hebben we € 752.000,-- beschikbaar voor opleidingen. Op het centrale opleidingsbudget van € 352.111,-- (onderdeel van deze doelstelling) deed zich een voordeel voor van € 96.492,--. Het decentrale opleidingsbudget van € 400.000,-- (onderdeel van de doelstelling 8.2.11 inzet ondersteunend personeel en middelen) is volledig besteed.

8.2.04 Directe personele inzet
Een overzicht en toelichting op de loonkosten, inhuur (uitzendkrachten) en dekking van salarissen is opgenomen in hoofdstuk 3 van de Uitvoeringsinformatie bij de jaarrekening. De loon- en inhuurkosten worden in dezelfde verhouding als in de begroting gesplitst in loonkosten ondersteunend personeel (zie 9.2.11) en Loonkosten direct personeel. Op de toegerekende lasten deed zich een overschrijding voor van € 348.023,--. Die wordt gecompenseerd door extra baten ( € 311.868,--).

8.2.05 Het zoveel mogelijk inzetten van duurzame facilitaire producten en diensten tegen acceptabele kosten
De belangrijkste oorzaak zit bij de grafische diensten. Daar is een voordeel geweest van € 70.511,-- door fluctuerende vraag vanuit de organisatie en door standaardisatie in dienstverlening, waardoor de kosten verlaagd konden worden. Daarnaast zijn de kosten voor bewaking, beveiliging en hospitality in totaal € 53.110,-- lager uitgevallen door een nieuw contract met een andere leverancier. Wel zal dit contract in 2018 met 4,68% stijgen. De overige verschillen zijn kleinere verschillen in de kosten BHV, Servicedesk en restauratieve voorzieningen.

8.2.06 Een financieel gezonde organisatie die voldoet aan alle wettelijke eisen en gangbare opvattingen ten aanzien van financieel instrumentarium.
De omvang van de voorziening Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (APPA) wordt jaarlijks door een externe partij berekend. Bij die berekening wordt nu een hogere rekenrente gehanteerd dan vorig jaar. Dat leidt tot hogere opbrengsten en daardoor moet een onttrekking aan de voorziening van € 1.080.682,-- plaatsvinden. Daarmee wordt de verwachte vrijval uit voorgaande jaren met ruim € 97.239,-- overtroffen.

8.2.08 Het gebruik van duurzame gebouwen en terreinen en daarbij benodigde voorzieningen tegen acceptabele kosten
De prijzen van gas en elektra waren de afgelopen jaren laag. En door onze inkoopwijze (op index) hebben we daarvan een voordeel gehad. Naar verwachting stijgen de energieprijzen de komende jaren. Het voordeel in 2017 bedroeg € 66.287,--. Verder is het onderhoud provinciehuis in 2017 € 43.012,-- lager uitgevallen door de inzet van een participatiemedewerker. Daardoor was minder inkoop van aannemers nodig. Ook zijn er minder uitgaven nodig geweest voor aanpassingen in het provinciehuis ten behoeve van de gelieerde organisaties. Dit heeft een voordeel opgeleverd van € 55.900,--. Verder zijn de kosten voor aankoop meubilair € 34.988,-- lager uitgevallen, omdat in 2017 geen jaarlijkse deelvervanging van bureaustoelen heeft plaatsgevonden en een aantal aankopen zijn doorgeschoven naar 2018.

8.2.09 Informatiebeheer: het goed beheren en opslaan van documenten die behoren tot een dynamisch, semi-statisch of een statisch archief, ongeacht hun vorm
Vooral de postverwerking heeft veel minder geld gekost dan begroot en in vergelijking met 2016, toen er een grote oplage van de Verkeerskrant was verspreid.

8.2.10 Informatiemanagement: Een gedegen en veilige inrichting van de informatiehuishouding, gegevens, applicaties, services en technische infrastructuur waarmee gegevens worden opgeslagen en kunnen worden geraadpleegd
Bij de werkplek zijn de kosten € 53.301,-- lager geweest doordat de uitrol van de nieuwe mobiele telefoons is vertraagd naar januari 2018 door het zorgvuldig betrekken van de medewerkers in het proces. Hierdoor zijn ook de inrichtingen en aanpassingen op de telefoon uitgesteld. Een deel van de kosten voor ondersteuning van de uitrol zal dan ook begin 2018 komen. Mede door bovenstaande vertraging, schuiven ook de werkzaamheden voor de benodigde aanpassingen infrastructuur (Server) naar 2018 op. In 2017 zijn daarom deze kosten € 67.080,-- lager geweest.

8.2.11 Inzet ondersteunend personeel
Een overzicht en toelichting op de loonkosten, inhuur (w.o. uitzendkrachten) en dekking van salarissen is opgenomen in hoofdstuk 3 van de Uitvoeringsinformatie bij de jaarrekening. De loon- en inhuurkosten worden in dezelfde verhouding als in de begroting gesplitst in loonkosten ondersteunend personeel en Loonkosten direct personeel (zie 8.2.04). Op de toegerekende lasten deed zich een overschrijding voor van € 95.872,--. De grootste posten die deel uitmaken van de dit bedrag zijn:
Kosten bedrijfsvoering
De kosten voor bedrijfsvoering omvat de kosten voor drukwerk, restauratieve voorzieningen, reis- en verblijfkosten en dergelijke. In 2017 vond een overschrijding plaats van € 266.042,--. Vanaf 2018 vindt om efficiency redenen geen doorbelasting meer plaats naar de teams. Het bedrijfsvoering budget wordt grotendeels overgeheveld naar centrale budgetten voor de genoemde onderdelen. Het budget zal in 2018 vooral bestaan uit zakelijke reiskosten, kleine attenties en dergelijke.
Kosten doorontwikkeling PID
De kosten voor doorontwikkeling facilitaire teams (partner in Dienstverlening) heeft in 2017 tot € 71.658,-- minder kosten geleid dan vooraf was ingeschat. Dit geldt met name voor de kosten vervanging applicatiebeheer, kosten gastheerschap en servicedesk. Het traject zou in drie jaar zijn afgerond, maar er is nog een kleine afronding nodig in 2018.
Frictiekosten LSM                   
Voor de jaren 2016 t/m 2019 is een, in omvang afnemend, budget voor frictiekosten beschikbaar. Het budget wordt ingezet voor het uitvoeren van maatregelen die bijdragen aan het realiseren van een betere generatiebalans. In de praktijk blijkt dat het niet mogelijk is om jaarlijks voldoende nauwkeurig te bepalen tot welke kosten die maatregelen leiden. We stellen daarom voor om het in 2017 resterende bedrag van € 73.709, -- over te hevelen naar 2018.

De totale afwijking betreft een nadeel van € 22.713.343,--.

De totale overschrijding van de lasten binnen dit product betreffen de niet begrote verrekeningen met
reserves, zoals hieronder aangegeven. Het betreft verrekeningen die apart zullen worden voorgelegd
ter besluitvorming aan Provinciale Staten. Zie voor toelichtingen de afzonderlijke programma's, dan
wel de toelichtingen op de stand en verloop van reserves in de paragraaf I.2.8 Reserves en
voorzieningen.

De totale afwijking betreft een voordeel van € 14.205.745,--.
De voornaamste afwijkingen betreffen:

8.1.01 Deelnemingen
We hebben hogere dividend uitkeringen tot een bedrag van € 222.400,-- ontvangen.
De geraamde dividendopbrengst voor Enexis is niet geheel gerealiseerd. We ontvangen echter een suppletie i.v.m. het aflossen van de EDON-lening. Dit zijn inkomsten die feitelijk in de plaats komen van vroegere rente-inkomsten. Daardoor ontvangen we per saldo € 192.321,-- meer van Enexis.
Het verschil wordt verder verklaard door incidentele dividenduitkeringen van CSV Amsterdam BV en CBL Vennootschap BV

8.1.03 Opbrengst opcenten op hoofdsom motorrijtuigenbelasting
We hebben € 745.997,-- meer ontvangen dan geraamd. Dat komt door een stijging van het aantal belastbare voertuigen en wederom een verschuiving van lichtere naar zwaardere gewichtsklassen.

8.1.04 Rente
Op grond van de geldende verslaggevingsregels -het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) -dient disagio over de looptijd van de obligaties te worden afgeschreven. Ultimo 2017 bedroeg het nog niet verwerkte (c.q. gerealiseerde) (en in voorgaande jaren opgebouwde) disagio € 375.758,--. Door deze opbrengst is uiteindelijk een voordeel gerealiseerd van € 375.758,--.

Daarnaast is een niet begroot voordeel ontstaan van € 3.775.000,-- door een correctie op de bijdragen vanuit de provinciale BDU verkeer en vervoer regeling aan de eigen provinciale investeringsprojecten. De bijdragen over 2017 aan deze projecten die zijn afgestemd met het Verkeers- en vervoersberaad Drenthe mogen volgens de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) vanaf 2017 niet meer in mindering gebracht worden op het te activeren actief. Wel is het mogelijk deze bijdragen te storten in de Reserve verkeer en vervoer en dan vervolgens deze stortingen te gebruiken ter dekking van de hogere kapitaallasten die het gevolg zijn van het niet meer mogen opnemen van de eigen bijdragen aan investeringsprojecten. De extra baten worden dan ook gebruikt ter dekking van de niet begrote toevoeging aan de Reserve verkeer en vervoer.

8.1.05 Uitkering Provinciefonds
Het verschil tussen de realisatie over 2017 en de Begroting 2017 na wijziging valt te verklaren uit een lagere algemene uitkering van € 43.599,--, een hogere decentralisatie-uitkering (DU) RSP voor een bedrag van € 8.383.000,-- (versnelde uitkeringen van de komende jaren te samen, dit bedrag wordt aan de RSP reserve toegevoegd), een hogere DU Beter Benutten voor € 50.000,-- (dit bedrag wordt aan de Egalisatiereserve Voormalige BDU verkeer en vervoer toegevoegd), een hogere DU voor het treffen van hydrologische maatregelen voor een bedrag van € 806.865,-- en een afrekening over 2016 voor een bedrag van € 143.716,--.

Decentralisatie-uitkering Hydrologische maatregelen
Voor het doorvoeren van hydrologische maatregelen heeft de provincie in december 2017 een extra uitkering van € 806.865,-- ontvangen. Dit geld kon niet meer worden ingezet in 2017, daarom stellen wij voor het bedrag van € 806.865, -- naar 2018 over te hevelen en in te zetten voor hydrologische maatregelen.

De totale afwijking betreft een voordeel van € 1.292.778,--
De voornaamste afwijkingen betreffen:

8.2.04 Directe personele inzet
Een overzicht en toelichting op de loonkosten, inhuur (uitzendkrachten) en dekking van salarissen is opgenomen in hoofdstuk 3 van de uitvoeringsinformatie. De loon/inhuur en dekking worden in de zelfde verhouding als in de begroting gesplitst in loonkosten ondersteunend personeel (zie 8.2.11) en Loonkosten direct personeel. Op de toegerekende dekking salarissen en inhuur deed zich een voordeel voor van € 311.868,--.

8.2.11 Inzet ondersteunend personeel
Een overzicht en toelichting op de loonkosten, inhuur (uitzendkrachten) en dekking van salarissen is opgenomen in hoofdstuk 3 van de uitvoeringsinformatie. De loon/inhuur en dekking worden in dezelfde verhouding als in de begroting gesplitst in Loonkosten ondersteunend personeel en Loonkosten direct personeel (8.2.04). Op de toegerekende dekking salarissen en inhuur deed zich een voordeel voor van € 959.454,--.

De totale afwijking betreft een voordeel van € 10.118.625,--.

De totale overschrijding van de baten binnen dit product betreffen de niet begrote verrekeningen met
reserves, zoals hieronder aangegeven. Het betreft verrekeningen die apart zullen worden voorgelegd
ter besluitvorming aan Provinciale Staten. Zie voor toelichtingen de afzonderlijke programma's, dan
wel de toelichtingen op de stand en verloop van reserves in de paragraaf I.2.8 Reserves en
voorzieningen.